Sinds enkele jaren is de Wet op Ondernemingsraden (WOR) van kracht. Het doel van de WOR is de medezeggenschap voor werknemers regelen binnen ondernemingen.

Wanneer is een ondernemingsraad (OR), personeelsvertegenwoordiging (PVT) of personeelsvergadering (PV) verplicht?

Bij vijftig of meer medewerkers is een OR verplicht. In sommige CAO’s is dit echter al vanaf 35 werknemers verplicht.

Tussen de tien en vijftig werknemers is het verplicht om een personeelsvertegenwoordiging (PVT) in te stellen als de CAO dit bepaalt of als meer dan de helft van de werknemers dit willen. Een PVT mag ook vrijwillig opgezet worden als dit de voorkeur van de directie heeft.

Naast een ondernemingsraad (OR) en een personeelsvertegenwoordiging (PVT) bestaat er ook een personeelsvergadering (PV). Voor bedrijven met tien tot vijftig medewerkers, die geen OR, maar ook geen PVT hebben, is de personeelsvergadering een vorm van medezeggenschap. De personeelsvergadering komt minstens één keer per jaar samen om de algemene gang van zaken van de onderneming te bespreken.

De medezeggenschaprechten van de OR bij pensioen

Het instemmingsrecht
Het uitgangspunt is dat de OR alleen een instemmingsrecht heeft als de werkgever zelf kan besluiten over de pensioenregeling. Als er sprake is van een verplicht gesteld bedrijfstakpensioenfonds of een CAO die het pensioen inhoudelijk heeft geregeld of een regeling van arbeidsvoorwaarden vastgesteld door een publiekrechtelijk orgaan, dan heeft de OR geen instemmingsrecht.

Het instemmingsrecht ziet op vaststelling, wijziging of intrekking van de regeling zelf. De OR heeft geen instemmingsrecht op de uitvoeringsbesluiten die genomen worden op basis van de regeling. Het door de werkgever aangaan of verlengen van een contract met een pensioenverzekeraar valt onder het instemmingsrecht. Ook als daarin geen wijzigingen zijn aangebracht.

Het informatierecht
Daarnaast rust op de werkgever een vergaande informatieplicht. Zo is de werkgever verplicht de OR schriftelijk te informeren over elke voorgenomen vaststelling, wijziging of intrekking van de uitvoeringsovereenkomst of het pensioenreglement.

Recht om deskundigen te raadplegen
De OR heeft het recht om deskundigen te raadplegen op kosten van de werkgever, mits de OR de ondernemer vooraf heeft geïnformeerd over de kosten die de OR denkt te gaan maken. De toestemming van de ondernemer is niet vereist. Als de ondernemer echter weigert de kosten te betalen, dan kan de OR zich eventueel wenden tot de kantonrechter. De OR zal dan moeten aantonen dat het inschakelen van de deskundige noodzakelijk is voor het verrichten van zijn taken en dat de kosten van de in te huren deskundige redelijk zijn.

Het beroepsrecht
Verbonden aan het instemmingsrecht van de OR is een beroepsrecht. Dit betekent dat als de ondernemer een voorgenomen besluit uitvoert zonder de toestemming van de OR, de OR de nietigheid van het besluit kan inroepen om vervolgens eventueel in een kort geding procedure de kantonrechter te verzoeken de ondernemer te verbieden het besluit uit te voeren.

De medezeggenschaprechten van de PVT bij pensioen

Adviesrecht
De PVT heeft slechts een adviesrecht ten aanzien van veranderingen in de pensioenregeling, als deze ten minste 25% van de werknemers raken.

Informatierecht
De werkgever heeft een vergaande informatieplicht. Zo geldt voor de PVT dat de werkgever de PVT de informatie die hij nodig heeft om tot een advies te komen (mondeling of schriftelijk) moet verstrekken.

Recht om deskundigen te raadplegen
De PVT heeft het recht om deskundigen te raadplegen op kosten van de werkgever, mits de werkgever hiermee heeft ingestemd.

De medezeggenschaprechten van de PV bij pensioen

Adviesrecht
Net als de PVT heeft de PV een adviesrecht ten aanzien van veranderingen in de pensioenregeling, als deze ten minste 25% van de werknemers raken.

Let op: In de Pensioenwet (Pw) is bepaald dat de werkgever een strenge informatieplicht heeft. Is er geen OR, PVT of PV, dan is de werkgever alsnog verplicht om zorgvuldig te communiceren aan deelnemers met betrekking tot de wijzingen van hun pensioenregeling. Doet een werkgever dit niet, dan kan dat leiden tot aansprakelijkheid van de werkgever.

Voor vragen over dit onderwerp kunt u contact opnemen met Bureau bewust Verzekerd.